Zuivel

Melkveehouderij

In 2024 waren in Nederland ongeveer 14,5 duizend melkveebedrijven, waarvan circa 13,9 duizend koemelkveebedrijven met in totaal ongeveer 1,54 miljoen melkkoeien en een productie van circa 13,9 miljard liter melk. Het aantal melkveebedrijven neemt af.

Ontvanger van boerderijmelk (verwerking en op- en overslag van melk)

Ontvangers van boerderijmelk zijn de afdelingen van zuivelondernemingen of zelfstandige handelaren die de boerderijmelk afnemen van melkveehouderijen en zorg dragen voor het transport van de boerderij, eventueel na op- en overslag, naar de zuivelfabriek.

Fabrieksmatige zuivelbereider

Fabrieksmatige zuivelbereiders zijn zuivelondernemingen die zuivelproducten produceren, waaronder producenten van kaas, room, boter, vloeibare melkproducten, poedervormige melkproducten en ijsbereiders.

Opvolgende bereider

Opvolgende bereiders zijn bedrijven die kaas versnijden, raspen, vermalen, schoonmaken en versmelten.

Kaasveredelaar

Kaasveredelaars zijn bedrijven die kaas rijpen.

Opslaglocatie

Opslaglocaties zijn geconditioneerde of niet geconditioneerde locaties waar (voornamelijk) zuivelproducten worden opgeslagen.

Zuivelhandelaar

Zuivelhandelaar is een bedrijf dat zuivelproducten koopt en verkoopt.

Voeding voor specifieke groepen

Bereiders van bijzondere voeding zijn de producenten van zuigelingenvoeding, voeding voor medisch gebruik en bewerkte voedingsmiddelen op basis van granen en babyvoeding voor zuigelingen en peuters.

Boerderijzuivelbereider en kleinschalige zuivelbereider

Boerderijzuivelbereiders en kleinschalige zuivelbereiders produceren zuivelproducten op kleine schaal al dan niet op de boerderij. De afzet van deze producten vindt plaats via de handel, markten, retail, speciaalzaken en via de eigen winkel.

Zuivelproducent/ handelaar

De afdeling Exportcertificaten geeft op jaarbasis voor de zuivelsector ongeveer 75.000 certificaten af via e-CertNL, dit zijn veterinaire certificaten en COKZ-certificaten. Daarnaast worden er nog 1.500 certificaten buiten e-CertNL om afgegeven, o.a. registratiecertificaten.

Toezicht Wet dieren

Het COKZ is aangewezen toezichthouder voor toezicht op aspecten opgenomen in de Wet dieren bij zuivel-, ei- en eiproducteninrichtingen. Voor de zuivelsector zijn de controles gericht op boerderijmelk, verschillende eindproducten en op bedrijfshygiëne. De eindproducten betreffen: kaas, zuigelingenvoeding en kaas met een Europees beschermde benaming.

Toezicht EU-Hygiënepakket

Een aantal Europese verordeningen over hygiëne van levensmiddelen en diervoeders vormt samen het hygiënepakket. Het doel is de voedselproductie veiliger en voor iedereen transparant te maken. Zo moeten zuivel-, eier- en levensmiddelenbedrijven zich registreren en hebben zij soms een erkenning nodig.

Toezicht Dierlijke bijproducten

Bij de productie van levensmiddelen van dierlijke oorsprong kunnen dierlijke bijproducten ontstaan. Dit zijn producten die niet (meer) bestemd zijn voor menselijke consumptie.

Het COKZ houdt toezicht op de naleving van de EU regelgeving voor dierlijke bijproducten in de Nederlandse zuivelsector. In opdracht van de NVWA voeren speciaal hiervoor aangewezen COKZ medewerkers controles uit.

Toezicht Cross compliance

Cross compliance is het Europese randvoorwaardensysteem voor landbouwsubsidies. Deze randvoorwaarden volgen uit het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en hebben betrekking op o.a. diergezondheid, dierenwelzijn, natuur en milieu. Om subsidies vanuit Europa te ontvangen moet jaarlijks 1% van alle Europese landbouwers in de volle breedte van hun bedrijfsvoering worden gecontroleerd op het naleven van de randvoorwaarden….

Afgifte exportcertificaten

Om zuivelproducten te kunnen exporteren (buiten de Europese Unie) moet de productieketen onder toezicht staan van COKZ of NVWA.

EU en NL levensmiddelen regelgeving

Als lidstaat van de Europese Unie is Nederland gebonden aan de regelgeving van de EU. Deze regelgeving is te onderscheiden in twee hoofdcategorieën: richtlijnen en verordeningen.

Regelgeving op basis van de Wet dieren

De Wet dieren is een verzamelwet op basis waarvan onder meer de kwaliteitseisen zijn opgenomen voor boerderijmelk, kwaliteitsvoorschriften voor kaas, zuigelingenvoeding bestemd voor derde landen en beschermde kaassoorten.

Het Besluit dierlijke producten en de Regeling dierlijke producten zijn gebaseerd op de Wet dieren. In dit Besluit en deze Regeling zijn de volgende onderwerpen geregeld voor de zuivelsector.

Register erkende boerderij zuivelbedrijven

Register van in Nederland erkende boerderij-zuivelbedrijven in het kader van EU hygiënepakket. Datum 27.08.2025

Register erkende zuivelbedrijven

Register van in Nederland erkende zuivelbedrijven in het kader van EU hygiënepakket. Datum 27.08.2025

Register erkende opslaglocaties

Register van in Nederland erkende opslaglocaties in het kader van EU hygiënepakket. Datum 27.08.2025

Geregistreerde opslaglocaties export

Register van in Nederland geregistreerde opslaglocaties (export) in het kader van EU hygiënepakket. Datum 23.09.2025